کلاژن (Collagen) فراوان ترین پروتئین موجود در بدن انسان می‌باشد که در محیطی خارج از سلول یافت می شود. پروتئین کلاژن به صورت رشته‌های کلاژن مشاهده می‌شود.
کلاژن فراوان ترین پروتئین بدن و اصلی ترین جزء بافت پیوندی می باشد. بافت پیوندی در ساخت قسمت های مختلفی از بدن از جمله تاندون ها، پوست، ماهیچه ها، استخوان‌ها، رگ‌های خونی و سیستم گوارشی نقش مهمی بر عهده دارد.
از جمله عملکردهای کلاژن می توان به بهبود ساختار پوست و افزایش حالت کشسانی پوست و همچنین استحکام بخشی به استخوان ها اشاره نمود.
انواع کلاژن :
28 نوع کلاژن در بدن وجود دارد که 4 نوع از فراوانترین آنها عبارتند از:
تایپ I: فراوان ترین نوع است که در تمام بافت های پیوندی وجود دارد.
تایپII : در مفاصل یافت می شود.
تایپIII: همان رشته شبکه‌ای است که در پوست و رگ های خونی دیده می شود.
تایپIV: در کلیه ها ، بخش داخلی گوش و قرنیه چشم وجود دارند.
محصولی که تایپ IوII کلاژن را داشته باشد می تواند تامین کننده اکثر نیازهای بدن به این ماده باشد، بدون توجه به هدف ما برای استفاده از کلاژن. فراوانترین نوع کلاژن در پوست نوع IوIII است.
در سال های اخیر مکمل های کلاژن بسیار پرطرفدار شده اند. که البته اکثر مکمل های حاوی کلاژن هیدرولیز شده اند و این به این معنا است که به قطعات کوچیکتر شکسته شده اند تا راحت تر جذب شوند.
آنزیم های گوارشی، کلاژن موجود در مواد غذایی را به اسیدهای آمینه و پپتیدها می شکنند. اما با توجه به اینکه کلاژن موجود در مکمل ها بصورت هیدرولیز شده است در نتیجه جذب کلاژن مکمل ها به خوبی انجام می شود.
منابع حاوی کلاژن :
مصرف قرص ها، پودرها و مایعات حاوی کلاژن و همچنین منابع غذایی نظیر ماهی، گاو و مرغ و … تأمین کننده کلاژن مورد نیاز بدن هستند. همچنین افراد گیاهخوار (وگان) می توانند این ماده را از محصولات حاوی آمینو اسیده و عصاره سبوس گندم به جای محصولات جانبی و گوشتی دریافت کنند. در نتیجه یک رژیم غذایی مناسب به همراه ورزش کردن و دوری از استرس و … می تواند بر روی افزایش تولید سطح کلاژن مورد نیاز بدن موثر بوده و در نتیجه باعث سلامتی بدن خواهد شد.
در کنار مصرف کلاژن چه به صورت رژیم غذایی و چه به صورت مکمل دارویی، وجود ویتامین ث برای ساخت کلاژن ضروری است؛ بنابراین باید در کنار مصرف کلاژن از غذاهای حاوی ویتامین ث مانند پرتقال، توت فرنگی، کلم بروکلی، گریپ فروت، گوجه فرنگی، انبه، لیمو، گل کلم، سیب زمینی، هندوانه، اسفناج، کلم، نارنگی و … و یا مکمل های حاوی این ویتامین نیز استفاده کرد.
فواید مهم کلاژن برای سلامتی چیست؟
اکنون که تا حدی با کلاژن و ساختار آن آشنا شدیم بهتر است به بررسی برخی از فواید این ماده ارزشمند بپردازیم :
کلاژن فراوان ترین پروتئین بدن و نقش آن در جلوگیری از پیری پوست :
با افزایش سن، میزان ساخت کلاژن کاهش چشمگیری پیدا کرده که حتی در سن 50 سالگی میزان کلاژن پوست نسبت به سن 20 سالگی نصف می شود. با کاهش میزان کلاژن بدن، پوست کم آب و خشک شده و در نتیجه چین و چروک کم کم پدیدار می شود.
کلاژن با آبرسانی قوی و بهبود خاصیت الاستیسیته پوست موجب سفتی و مستحکم شدن پوست می شود.
مکمل های حاوی کلاژن بدن را به ساخت کلاژن تحریک نموده و باعث تولید سایر پروتئین های ساختار پوست (مانند الاستین و فیبریلین) شده و از این طریق الاستیسیته پوست بهبود یابد.
جهت آشنایی بیشتر با محصولات ضد چروک و جلوگیری از پیری پوست و جوانسازی پوست به داروخانه آنلاین داروکار مراجعه نمایید.
کلاژن و بهبود درد مفاصل :
کلاژن فراوان ترین پروتئین بدن به یکپارچگی غضروف ( بافت لاستیک مانند محافظ مفاصل) کمک می کند. وقتی با افزایش سن میزان کلاژن در بدن کاهش می یابد، ریسک بیماری های تخریب شونده مفاصل مثل استئوآرتریت هم افزایش می یابد. برخی مطالعات اثر ضد درد مفاصل، ناشی از مصرف کلاژن را تایید کرده اند.
کلاژن فراوان ترین پروتئین بدن و جلوگیری از پوکی استخوان :
کلاژن در ساختمان استخوان با بلورهای کلسیم در هم پیچیده شده و ساختار سخت و محکمی را می‌سازد. در نگاه موشکافانه تر به این نکته مهم پی می بریم که کلاژن مانند میل گردهای فولادیِ در هم تنیده باعث استحکام استخوان ها می شوند. با کاهش سطح کلاژن سازی بدن کم کم پوکی استخوان پدیدار شده و باعث بروز بیماری هایی همچون آرتریت می شود.
مطالعات نشان داده اند که مصرف مکمل های کلاژن باعث جلوگیری از تخریب استخوان ها و در نتیجه جلوگیری از استئوپروز (پوکی استخوان) می شود.
کلاژن فراوان ترین پروتئین بدن و بهبود دهنده حجم توده عضلانی :
کلاژن به عنوان فراوان ترین پروتئین در بدن و مهمترین جزء تشکیل دهنده ماهیچه – اسکلتی بدن ما می باشد.
محققان بر این باورند که مکمل های کلاژن باعث افزایش سرعت ساخت پروتئین های ماهیچه ای از جمله کراتین می شوند. علاوه بر آن مانع تخریب بافت ماهیچه ای پس از ورزش و همچنین افزایش ساخت ماهیچه ها می گردد.
تأثیرات کلاژن بر سلامتی و زیبایی مو و ناخن چیست؟
از دیگر خواص مهم کلاژن تاثیر آن بر روی داشتن موهایی سالم و زیبا می باشد. کلاژن منجر به تولید اسید آمینه سازنده موها می گردد. مو از پروتئین کراتین تشکیل شده است. آمینواسیدها به تولید کراتین کمک می کنند و در نهایت کلاژن نیز آمینواسیدها را می سازد.
کلاژن فراوان ترین پروتئین بدن به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی نیز با رادیکال های آزاد مبارزه نموده و از فولیکول های مو محافظت می نماید. یکی از دلایلی که به مرور زمان موها نازک تر شده و دیگر قدرت قبل را ندارند کاهش این پروتئین در سطح پوست (جایگاه قرارگیری فولیکول ها) می باشد. بنابراین با ترمیم پوست سر، ریزش مو نیز متوقف می شود. در موارد اندکی نیز مشاهده شده که افزایش کلاژن روند سفید شدن موها را کند کرده باشد و این موضوع به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی آن اتفاق می افتد.
مطالعات زیادی نشان می دهند یکی از مکمل هایی که تأثیر زیادی در تقویت ناخن دارد مصرف کلاژن است.
در میان مکمل های حاوی کلاژن یکسری از این مکمل ها علاوه بر دارا بودن مقدار زیادی پروتئین کلاژن از ترکیبات مؤثر دیگری نیز تشکیل شده است به همین خاطر نقش پر اهمیتی در رشد و استحکام ناخن های افراد دارا می باشند. از جمله مهم ترین ترکیبات تشکیل دهنده این نوع مکمل های خوراکی می توان به زینک، بیوتین، ویتامین C، هیالورونیک اسید و پودر با منشأ ماهی اشاره کرد. در ادامه مقاله به معرفی بعضی از این مکمل ها می پردازیم.
میزان مصرف تأثیرگذار قرص کلاژن چه مقدار است؟
اکثر مطالعات توصیه به مصرف کلاژن برای حداقل مدت زمان 8 هفته برای اثر روی پوست و کاهش درد مفاصل دارند و برای تاثیر روی استحکام استخوان مدت زمان بیشتری توصیه شده است.( حدود 12 ماه)
دوز مورد نیاز مصرف روزانه کلاژن بسته به سن، وزن و قد افراد متفاوت می شود.
مطالعات پیشنهاد می کنند که برای تاثیر کلاژن بهتر است بین 5/2 تا 15 گرم از کلاژن در روز مصرف شود.
دوز مصرف روزانه پودر کلاژن 10-30 گرم در روز و در صورتی که کپسول است، 750/1 میلی گرم در روز است.
پودر کلاژن را می توان با انواع نوشیدنی ها مثل چای و قهوه و اسموتی های مختلف ترکیب کرد.
آیا مصرف هر روزه قرص کلاژن برای سلامتی مفید است؟
مطالعات نشان داده است که مصرف روزانه مکمل های کلاژن می تواند باعث افزایش تراکم استخوان ها و همچنین کاهش سرعت پوکی استخوان ها که ناشی از افزایش سن است گردد، در ضمن به تولید استخوان های جدید نیزکمک می کند. مصرف مکمل های خوراکی کلاژن، آبرسانی به پوست را افزایش داده و الاستیسیته پوست در افراد مسن را افزایش می دهد. در ضمن باعث کاهش چین و چروک نیز می گردد.
آیا مصرف مقدار زیاد قرص کلاژن می تواند آسیب زا باشد؟
کلاژن پروتئینی است که باعث افزایش ساخت بافتهای پیوندی از جمله پوست می شوند. مصرف مقدار زیاد کلاژن باعث سفت و ضخیم شدن پوست می شود؛ هم چنین می تواند باعث آسیب به اندام های داخلی مانند قلب، شش ها و کلیه ها شود.
آیا همه افراد می توانند از مکمل های حاوی کلاژن استفاده کنند؟
مکمل های کلاژن معمولا حاوی موادی هستند که ممکن است برای برخی از افراد ایجاد حساسیت کند. افرادی که به ماهی و تخم مرغ حساسیت دارند نبایستی از مکمل های حاوی این نوع ترکیبات استفاده کنند.
با مصرف مکمل کلاژن عوارض خفیفی مانند نفخ، سوزش سردل و احساس سیری ممکن است ایجاد شود.
موارد منع و احتیاط مصرف قرص کلاژن :
زنان باردار، مادران شیرده و کودکان با نظر پزشک مصرف کنند. این فرآورده با بیس فسفاتها ( قرص استئوفوس)، کینولینها ( سیپروفلوکساسین و لووفلوکساسین)، تتراسایکلین ها و پنی سیلامینها تداخل دارد.
معرفی چند نمونه از محصولات حاوی کلاژن :
قرص ای سی ایی (ACE) کلاژن ایوپونروی :
قرص ای سی ایی کلاژن ایوپونروی (ACE) علاوه بر کلاژن حاوی ویتامین‌هایی نظیر A، C و E بوده و به حفظ سلامت پوست و زیبایی و درخشندگی آن کمک می‌کند. این محصول ساخت کشور فرانسه است.
ویتامین Aضد چروک و آکنه، ویتامین C محرک سنتز کلاژن و ضد رادیکال های آزاد و ویتامین E محافظ پوست در برابر آسیب ناشی از اکسیداتیو می باشد.
پودر کلاژن کلاژینو :
پودر کلاژن کلاژینو (آبی) دارای پودر کلاژن خالص ماهی است و یکی از بهترین برندهای کلاژن است که برای زیبایی پوست و تقویت غضروف و ماهیچه ها نیز بسیار مناسب است. برای افرادی که تاثیر کلاژینو را برای مفاصل و استخوان در نظر دارند می بایست تا ۱۲ هفته از کلاژینو استفاده نمایند.
پودر کلاژن بیوتی کلاژینو :
پودر کلاژن بیوتی کلاژینو (صورتی) علاوه بر کلاژن سرشار از ویتامین سی، زینک، بیوتین و هیالورونیک اسید می باشد و به همین دلیل است که آن را به عنوان یک مکمل عالی برای پوست، مو و ناخن تبدیل کرده است.
ویتامین C:
ویتامین سی موجود در ترکیبات ساشه کلاژینو بیوتی است. این ویتامین علاوه بر تقویت سیستم ایمنی به سلامت پوست و مو نیز کمک می‌کند. بدن انسان به طور طبیعی قادر به ساخت این ویتامین و ذخیره سازی آن نیست. بنابراین باید به صورت روزانه از طریق مکمل‌های حاوی این ویتامین آن را تامین کنیم. ویتامین سی موجود در کلاژینو بیوتی، به جذب بیشتر کلاژن و افزایش کلاژن سازی پوست کمک می‌کند.
بیوتین :
بیوتین یا ویتامینB7 از جمله ویتامین‌های گروه B بوده که با سرعت بخشیدن به سنتز پروتئین و همچنین کمک به تولید کراتین در بدن اهمیت فراوانی در رشد مو و استحکام ناخن‌ها دارد.
هیالورونیک اسید :
هیالورونیک اسید عضو مهمی از اجزای تشکیل دهنده پوست، غضروف و مفاصل و سایر بافتهای بدن است. این ماده با تحریک ساخت کلاژن و الاستین اثرات قابل توجهی در ترمیم زخم‌ها، رفع چین و چروک و افزایش جوانی پوست دارد. همچنین این ماده با خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی تاثیر مثبتی برای مو و ناخن دارد. از این ماده می‌توان جهت درمان آرتروز و درد مفاصل، افزایش رشد موها و سلامت پوست نیز استفاده کرد.
زینک :
زینک یا روی یکی از مواد معدنی کمیاب در بدن است. عملکردهای مفیدی از جمله کمک به افزایش رشد در سنین رشد، جلوگیری از ریزش مو، کمک به حفظ سلامت پوست و حفظ سلامت مفاصل و استخوان نیز از وظایف این ماده معدنی است. زینک موجود در این محصول در رفع آکنه، ترمیم زخم‌ها و کارکرد درست غدد چربی اطراف فولیکول و رشد ناخن‌ها و همچنین جلوگیری از ریزش مو موثر است.
ساشه کلاژن درمابست نوتری بست :
ساشه کلاژن درمابست نوتری بست حاوی 5000 میلی گرم کلاژن هیدرولیزشده،60 میلی گرم هیالورونیک اسید،90 میلی گرم هیالورونیک اسید.می توان روزانه 1 ساشه را در آب یا سایر مایعات و نوشیدنی های سرد و گرم، ماست، سوپ، ژله و میلک شیک ها حل نموده و نوش جان کرد. بهتر است نوشیدنی در دمای اتاق باشد. توصیه می شود 1 ساعت قبل از غذا و یا دو ساعت بعد از غذا با شکم خالی این محلول مصرف شود. سعی کنید از مصرف همزمان این مکمل با سایر فرآورده های پروتئینی خودداری کنید تا تداخلی در جذب کلاژن ایجاد نشود.
