زینک یا روی چیست؟

زینک یا روی یک ماده مغذی ضروری است که بدن ما نمی‌تواند آن را تولید یا ذخیره کند. به همین دلیل، ما باید آن را از طریق رژیم غذایی خود به طور دائم تامین کنیم. روی در بسیاری از فرآیندهای بدن ما نقش دارد، از جمله:

• فرآیندهای ژنی
• واکنش‌های آنزیمی
• عملکرد ایمنی
• سنتز پروتئین
• سنتز DNA
• التیام زخم
• رشد و تکامل

نقش زینک در بدن ما

روی یک ماده معدنی حیاتی است که بدن ما به روش‌های بی‌شماری از آن استفاده می‌کند. در حقیقت، روی دومین میکرومینرال مهم در بدن بعد از آهن است و در هر سلولی وجود دارد.

Zinc برای فعالیت بیش از ۳۰۰ آنزیم که به متابولیسم، هضم، عملکرد عصب و بسیاری از فرایندهای دیگر کمک می‌کنند، لازم است. علاوه بر این، روی برای رشد و عملکرد سلول‌های ایمنی بدن ضروری است.

این ماده معدنی برای سلامت پوست، سنتز DNA و تولید پروتئین بسیار اساسی است. همچنین، رشد و نمو بدن به دلیل نقش آن در رشد و تقسیم سلول به روی بستگی دارد. هر آنچه که در بدن از پروتئین ساخته می شود نیازمند Zinc است، این شامل اکثر سلول های بدن از قبیل DNA و RNA، آنزیم ها، بسیاری از هورمون ها از جمله هورمون های جنسی می باشد.

از علائم کمبود روی در مردان می توان به کاهش میل جنسی اشاره کرد. همچنین در صورت کمبود روی آنزیم های گوارشی به میزان کافی تولید نمی شوند و مشکلات گوارشی از قبیل نفخ و رفلاکس معده بروز می کنند.

روی برای حس چشایی و بویایی ما نیز لازم است. از آنجا که یکی از آنزیم‌های مهم برای چشایی و بویایی مناسب به این ماده مغذی وابسته است، کمبود روی می‌تواند توانایی چشایی یا بویایی ما را کاهش دهد.

غلظت بالایی از روی در چشم ها وجود دارد و برای فعالیت سیستم بینایی و حفظ سلامت بخش های مختلف آن از جمله قرنیه و غیره ضروری است.

تحقیقات زیادی نشان می دهند افراد مسنی که از مکمل های روی، سلنیوم، ویتامین A و E به میزان کافی استفاده می کنند تا 60 درصد کمتر به مشکلاتی از قبیل آب مروارید مبتلا می شوند .

نقش زینک یا روی در سلامتی

تحقیقات نشان می‌دهد روی دارای مزایای بی‌شماری برای سلامتی است:

تقویت سیستم ایمنی بدن با زینک :

روی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. از آنجا که روی برای عملکرد سلول ایمنی و پاسخ‌دهی سلول‌ها ضروری است، کمبود آن می‌تواند منجر به ضعف پاسخ ایمنی شود.

روی به تولید گلبول های سفید خون(WBC)  کمک می کند که نقش سربازهای دفاعی در بدن برای مقابله با ویروس ها، باکتری ها و عوامل بیماری زا را بر عهده دارند، به همین جهت یکی از علائم کمبود روی ضعف سیستم ایمنی بدن و ابتلای مکرر به بیماری های ویروسی و عفونی مانند سرما خوردگی است.

مکمل‌های روی سلول‌های ایمنی خاص را تحریک می‌کنند و استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهند. استرس اکسیداتیو منجر به آسیب‌رساندن به بافت چربی، DNA و پروتئین‌ها در بدن می‌شود.

تسریع بهبود زخم با زینک یا روی :

از Zinc معمولاً در بیمارستانها به عنوان درمانی برای سوختگی، برخی زخم‌ها و سایر آسیبهای پوستی استفاده می‌شود.

از آنجا که این ماده معدنی نقش مهمی در سنتز کلاژن، عملکرد ایمنی بدن و پاسخ التهابی دارد، برای بهبودی مناسب ضروری است.

در حقیقت، پوست ما مقدار نسبتاً زیادی حدود 5٪ از مقدار روی بدن را در خود نگه می‌دارد. در حالی که کمبود روی می‌تواند باعث کندی بهبودی زخم شود، استفاده از مکمل روی می‌تواند بهبودی زخم را تسریع بخشد.

کاهش خطر ابتلا به برخی از بیماری‌های مرتبط با افزایش سن با روی :

روی ممکن است به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری‌های وابسته به سن مانند ذات‌الریه، عفونت و تخریب ماکولای وابسته به سن (AMD) را کاهش دهد.

تخریب ماکولای وابسته به سن یا تخریب لکه زرد یک بیماری چشمی است که معمولاً شروع آن از سن 60 سالگی بوده و به مرور زمان ماکولا یا همان قسمت مرکزی شبکیه چشم دچار آسیب شده و در نتیجه فرد دچار اختلالات بینایی خواهد شد.

روی ممکن است با افزایش فعالیت سلول‌های T و سلول‌های کشنده طبیعی (که به محافظت از بدن ما در برابر عفونت کمک می‌کند)، استرس اکسیداتیو را کاهش داده و پاسخ ایمنی بدن را بهبود بخشد.

افراد مسن که از مکمل روی استفاده می‌کنند، پاسخ مناسبی به واکسیناسیون آنفلوانزا دارند. مکمل روی در این افراد خطر ذات‌الریه را کاهش می‌دهد و عملکرد ذهنی آنها را افزایش می‌دهد.

درمان آکنه (جوش) با کمک روی :

آکنه یا جوش یک بیماری شایع پوستی است که تخمین زده می شود تا 9.4٪ از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار داده است.

آکنه در اثر انسداد غدد تولیدکننده چربی، باکتری‌ها و التهاب ایجاد می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که هر دو روش درمانی موضعی و خوراکی روی می‌توانند با کاهش التهاب، جلوگیری از رشد باکتری های P. acnes و سرکوب فعالیت چربی، آکنه را به طور موثر درمان کنند.

افراد مبتلا به آکنه سطح روی پایین‌تری دارند. بنابراین، مکمل‌های حاوی روی ممکن است به کاهش علائم این افراد کمک کنند.

کاهش التهاب با استفاده از روی یا زینک :

روی سطح برخی پروتئین‌های التهابی را در بدن کاهش می‌دهد. این پروتئین‌ها عامل مهمی در مجموعه‌ای از بیماری‌های مزمن، مانند بیماری‌های قلبی، سرطان و کاهش حوصله هستند.

مقابله با استرس با کمک زینک یا روی :

از نقش های دیگر روی کمک به غدد فوق کلیوی برای فعالیت و تولید هورمون ها است، یکی از وظایف غدد فوق کلیوی کنترل و واکنش به استرس است، حین استرس بدن به مصرف مقادیر زیادی از روی، منیزیم، ویتامین های B5، C، B1 و B6 می پردازد. یکی دیگر از علائم کمبود روی عدم کنترل استرس می باشد.

نقش زینک در ریزش مو :

روی به تنظیم سطح هورمون ها کمک می کند که به این دلیل در پیشگیری و درمان ریزش مو موثر است. به همان اندازه که کمبود روی می تواند باعث ریزش مو شود، مصرف زیاد آن نیز می تواند مضر باشد. بالا بودن سطح زینک در بدن نه تنها جذب دیگر مواد ضروری مانند منیزیم و آهن را مختل می کند، بلکه تولید هورمون تستوسترون را نیز افزایش می دهد.

بالا رفتن سطح هورمون تستوسترون همراه با به هم ریختن تعادل دیگر هورمون ها منجر به نازک شدن مو و ریزش آن می شود. از آنجا که زینک نقش ‌های متنوعی از جمله: کمک به رشد و تقسیم هر سلول، ایجاد  DNA، سنتز پروتئین و همچنین هورمون تیروئید را ایفا می‌‌کند. اختلال در هر یک از این فرایندهای مهم می‌‌تواند منجر به ریزش مو شود.

درمان اسهال کودکان با روی یا زینک :

کودکان درکشورهای در حال توسعه اغلب بر اثر اسهال جان خود را از دست می‌دهند. مکمل‌های غذایی روی به کاهش علائم و مدت زمان اسهال در کودکان کمک می‌کند که بسیاری از این کودکان کمبود روی (زینک) دارند یا در غیر این صورت دچار سوءتغذیه هستند. سازمان بهداشت جهانی و یونیسف توصیه می کنند کودکان مبتلا به اسهال به مدت 10-14 روز (20 میلی‌گرم در روز یا 10 میلی‌ گرم در روز برای نوزادان زیر 6 ماه) مکمل روی مصرف کنند.

علائم کمبود روی در بدن :

• ضعف سیستم ایمنی و ابتلای مکرر به بیماری های عفونی و ویروسی
• از دست دادن اشتها، حس بویایی و چشایی
• جوش و آکنه، خارش و آلرژی های پوست
• ریزش مو و نازک شدن تارهای مو
• تاخیر در رشد کودکان و نوجوانان
• لکه های سفید رنگ زیر ناخن ها
• بروز اسهال های مزمن و شدید
• ناتوانی جنسی در مردان
• تاخیر در بهبود زخم ها
• ضعف و کمبود انرژی

دلایل کمبود روی در بدن :

کمبود روی به علت رژیم غذایی نامناسب:

تصور می‌شود که مصرف ناکافی روی یک مشکل بهداشتی مهم در سراسر جهان است که به خصوص در کشورهای در حال توسعه یا توسعه نیافته شیوع بیشتری دارد. شیوع واقعی کمبود خفیف روی به دلیل نامشخص بودن علائم و روشهای تشخیصی دقیق مشخص نیست.

عوامل خطر کمبود روی در رژیم غذایی عبارتند از:

شیردهی طولانی مدت انحصاری در شیرخواران :

کمبود روی گاهی اوقات در نوزادانی که بیشتر از ۶ ماه انحصارا از شیر مادر تغذیه کرده و در شروع غذاهای کمکی تاخیر دارند رخ می‌دهد. این خطر در جمعیت‌هایی که کمبود روی در رژیم غذایی شایع است (معمولاً افرادی که میزان گوشت اندکی مصرف می‌کنند یا محدودیت منابع دارند) و نوزادان نارس که فقط شیر مادر غنی نشده دریافت می‌کنند، افزایش می‌یابد.

غذاهای کمکی با مقدار کمی روی :

بسیاری از غذاهای مکمل که به نوزادان و کودکان خردسال ارائه می‌شود، مانند غلات طبیعی، میزان روی کمی دارند. به طور گسترده در کشورهای توسعه یافته، غذاهایی که از شیر گرفته شده غنی می‌شوند، اما این عمل، به ویژه در کشورهای در حال توسعه که دارای منابع محدود هستند، رایج نیست. استفاده از گوشت و جگر در دو سال اول زندگی ممکن است یک راه حل عملی برای افزایش وضعیت روی و آهن برای نوزادان باشد.

 مصرف همزمان با فیتات و فیبر- فیتات که در غلات و حبوبات وجود دارد، در جذب روی تداخل ایجاد می‌کند و می‌تواند باعث کمبود روی شود. به عنوان مثال، کمبود روی برای اولین بار در مردان نوجوان در ایران و مصر دیده شد.

این کاهش ناشی از مصرف ناکافی روی و جذب ضعیف روی به دلیل اتصال روی به فیبر و فیتاتها در نان بدون مخمر است. بیماران مبتلا به کمبود روی از عقب ماندگی شدید رشد، کم خونی، هیپوگنادیسم، پوست خشن و بی‌علاقگی روانی و بی حالی رنج می‌بردند.

کمبود روی به علت شرایط پزشکی خاص :

کاهش سطوح روی، در موارد علامت دار، در چندین مورد دیگر گزارش شده است:

بیماری کرون و کولیت اولسروز :

غلظت پایین روی پلاسما ممکن است در دو سوم بیماران مبتلا به بیماری کرون فعال رخ دهد. ارزیابی سالیانه روی سرم در بیماران مبتلا به بیماری التهابی فعال روده توصیه شده است، اما مزایای خاص و نیاز به مکمل قطعی نیست، مگر در شرایط بالینی مرتبط با از دست دادن مواد معدنی قابل توجه (به عنوان مثال ، اسهال در حجم بالا).

بیماری سلول داسی شکل :

سطوح پایین روی می‌تواند در کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری کم خونی سلول داسی شکل رخ دهد، به ویژه در ارتباط با رشد ضعیف یا تأخیری. به نظر می‌رسد کاهش روی در این جمعیت نشان دهنده افزایش دفع ادرار ناشی از نقص لوله‌ای کلیه و شاید همولیز مزمن یا اختلال در جذب است، نه مصرف ناکافی رژیم غذایی.

بیماری کبدی :

سطوح پایین پلاسما روی در کودکان و بزرگسالان مبتلا به بیماری مزمن کبدی شدید ممکن است با هیپوآلبومینمی (کاهش آلبومین در خون)، کاهش مصرف روی و افزایش دفع ادرار مرتبط باشد.

دیابتی‌ها همچنین برخی از تغییرات متابولیسم روی را دارند. مشروبات الکلی نیز میزان روی جذب شده توسط بدن را کاهش داده و میزان از دست رفته در ادرار را افزایش می‌دهند. همچنین، تغذیه بسیاری از افراد الکلی به میزان محدود و با تنوع غذایی کم می‌باشد، بنابراین ممکن است روی کافی دریافت نکنند.

چه مواد غذایی حاوی زینک یا روی هستند؟

بسیاری از غذاهای حیوانی و گیاهی به طور طبیعی سرشار از روی هستند. موادغذایی با بیشترین مقدار روی شامل موارد زیر است:

• محصولات حیوانی، مانند گوشت و صدف مقادیر زیادی روی به شکلی دارند که بدن ما به راحتی آن را جذب می‌کند.
• سبزیجات خاص: قارچ، کلم‌پیچ، نخودفرنگی، مارچوبه و برگ چغندر، اسفناج
• آجیل: دانه کدو تنبل، بادام هندی، بادام زمینی و کنجد
• حبوبات: نخود، عدس، لوبیای سیاه، لوبیای قرمز و …
• غلات کامل: جو دوسر، کینوا، برنج قهوه‌ای
• غذاهای دریایی مثل میگو و ماهی و صدف
• محصولات لبنی: شیر، ماست و پنیر
• ماهی: ساردین، ماهی آزاد
• طیور: بوقلمون و مرغ
• گوشت گاو وگوساله
• تخم مرغ

به خاطر داشته باشیم که روی موجود در منابع گیاهی مانند حبوبات و غلات کامل به دلیل ترکیبات گیاهی دیگری که مانع جذب می‌شوند، با بازده کمتری جذب بدن ما می‌شوند.

همانطور که گفتیم در حالی که بسیاری از غذاها به طور طبیعی سرشار از روی هستند، برخی از غذاها مانند غلات صبحانه (کورن‌فلکس)، میان وعده‌ها و آردها با روی غنی می‌شوند.

مصرف روزانه توصیه شده Reference Daily Intake,( RDI) برای مردان بزرگسال ۱۱ میلی‌گرم و برای زنان بزرگسال ۸ میلی‌گرم است.

زنان باردار و شیرده باید به ترتیب ۱۱ و ۱۲ میلی‌گرم در روز ، روی مصرف کنند.

بهتر است فقط از طریق رژیم غذایی میزان روی مورد نیاز بدن را تامین کنیم. مگر اینکه یک بیماری خاص مانع جذب روی در بدن ما شود که در این صورت لازم است تحت نظارت پزشک مکمل روی مصرف کنیم.

بیشترین سطح قابل تحمل روی ۴۰ میلی‌گرم در روز است. البته در افراد مبتلا به کمبود روی که ممکن است نیاز به مکمل‌های با دوز بالاتری داشته باشند، این میزان جداگانه محاسبه می شود.

اگر مکمل مصرف می کنیم، بهتر است فرم‌های قابل جذب مانند سیترات روی یا گلوکونات روی را انتخاب کنیم. از مصرف اکسید روی (zinc oxide) که جذب ضعیفی دارد، خودداری کنیم.

انواعی از مکمل زینک وجود دارد که در ادامه به ویژگی و عملکرد هر کدام می پردازیم :

زینک سولفات (Zinc sulfate)

علاوه بر کمک به جلوگیری از کمبود روی، سولفات روی شدت آکنه را کاهش می‌دهد.

زینک گلوکونات (Zinc gluconate)

به عنوان یکی از رایج ترین انواع روی، گلوکونات روی، اغلب در داروهای سرماخوردگی مانند قرص و اسپری بینی استفاده می‌شود.

زینک استات  (Zinc acetate)

مانند گلوکونات روی، استات روی اغلب به قرص‌های سرماخوردگی اضافه می‌شود تا علائم را کاهش داده و سرعت بهبود را افزایش دهد. همچنین برای درمان بیماری ویلسون استفاده می‌شود.

زینک سیترات (Zinc Citrate)

یک مطالعه نشان داده است که این نوع مکمل روی به خوبی گلوکونات روی جذب می شود اما طعم تلخ کمتری دارد.

با مکمل های حاوی زینک یا روی بیشتر آشنا شویم :

شربت مولتی ویتامین + زینک سندروس (با طعم شکلات) :

شربت زینک سندروس با طعم شکلاتعلاوه بر دارا بودن ویتامین های گروه ب دارای کلسیم و زینک و آهن نیز می باشد و نیازهای کودک شما به انواع ویتامین های ضروری برای رشد را فراهم می کند. همچنین سیستم ایمنی را تقویت کرده و از ابتلا به بیماری عفونی پیشگیری می کند.

شاخصه های شربت مولتی ویتامین + زینک سندروس (با طعم شکلات) :

• کمک به عملکرد سیستم ایمنی بدن و افزایش مقاومت در برابر بیماریها.
• افزایش مناسب در میزان اشتها و سوخت و ساز بدن.
• تقویت حافظه و یادگیری در کودکان در حال رشد.
• مقاومت بدن در برابر عفونت های حاد و مزمن.
• بهبود رشد جسمانی در کودکان و نوجوانان.
• تقویت سیستم ایمنی بدن.
• با طعم خوشایند شکلات.
• کمک به رشد مو و ناخن.
• اشتها آور.

قرص زینک گلوکونات و ویتامین ث سندروس :

قرص زینک گلوکونات و ویتامین سی سندروس حاوی5 میلی گرم زینک گلوکونات و 200 میلی گرم ویتامین ث

ویژگی های قرص زینک گلوکونات و ویتامین ث سندروس  :

• نقش مؤثر در رشد مو و ناخن و شادابی و طراوت پوست.
• تقویت حافظه و یادگیری در کودکان در حال رشد.
• بهبود رشد جسمانی در کودکان و نوجوانان.
• پیشگیری از ابتلا بدن به انواع بیماریها.
• رفع سوء تغذیه و کم خونی فقر آهن.
• کمک به تقویت سیستم ایمنی بدن.
• کمک به حفظ سلامت عمومی بدن.
• حاوی روی و ویتامین C.
• بهبود اشتها.

کپسول زینک پلاس یوروویتال 5 میلی گرم :

تحت لیسانس کشورآلمان/ حاوی روی و ویتامین های گروه ب و ویتامین ث

شاخصه های کپسول زینک پلاس یوروویتال 5 میلی گرم  :  

• تأمین ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز برای سلامت پوست، مو و ناخن.
• پیشگیری وکاهش طول مدت و شدت سرماخوردگی.
• افزایش رشد جسمی و ذهنی در سنین رشد.
• تقویت، جلوگیری و درمان ریزش مو.
• فرم گرفتن و استحکام ناخن ها.
• تقویت سیستم ایمنی بدن.
• تقویت قدرت باروری.
• ترمیم ترک لب ها.

قرص یونی زینک لیبرتی سوئیس :

تحت لیسانس کشور سوئیس/قرص یونی زینک با داشتن زینک، انواع مختلف ویتامین‌های گروه B و ویتامین C یکی از بهترین مکمل‌های غذایی برای حفظ سلامت پوست و مو است.

شاخصه های قرص یونی زینک لیبرتی سوئیس :  

• تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از ابتلای مکرر به بیماری ها.
• حفظ سلامت، جوانی و شادابی پوست ، مو و ناخن ها.
• ضد سرطان به دلیل دارا بودن خواص آنتی اکسیدانی.
• کمک به تسریع در روند بهبود زخم‌های پوستی.
• افزایش سطح انرژی و کمک به رفع خستگی.
• کمک به کلاژن سازی و جوان‌ سازی پوست.
• تقویت مو و جلوگیری از سفید شدن آن.
• بهبود سطح هوشیاری و میزان تمرکز.
• کمک به برطرف کردن کم خونی.
• کمک به درمان درماتیت و اگزما.
• بهبود حافظه و افزایش تمرکز.

کپسول ژلاتینی زینکو هلث او پی دی فارما :

ساخت ایران /  کپسول ژلاتینی زینکو هلث او پی دی فارما حاوی زینک و ویتامین های گروه ب می باشد که برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مناسب است.

شاخصه های کپسول ژلاتینی زینکو هلث او پی دی فارما :

• کمک به سلامت پوست، مو و ناخن.
• کمک به سلامت سیستم ایمنی .
• آنتی اکسیدان.