یکی از مشکلات شایع و گسترده ایی که بسیاری از کودکان را در سرتاسر جهان به خود مبتلا کرده است کم خونی ناشی از فقر آهن است.
کودکان در سنین رشد نسبت به سایر گروه ها بیشتر در معرض آسیب های ناشی از خطر کم خونی قرار می گیرند و باید مساله کم خونی ناشی از فقر آهن در کودکان توسط والدینشان پیگیری شود تا از مشکلات جدی در آینده فرزندشان جلوگیری کنند.
اگر کودک کم سن و سال دارید و احتمال می‌دهید به این بیماری مبتلا شده باشد این مقاله را مطالعه کرده تا بیشتر با علائم کم خونی در کودکان و مکمل های کمک کننده جهت برطرف شدن کم خونی درکودکتان آشنا شوید.
آهن چیست و چه اهمیتی برای کودکان دارد؟
یکی از مهمترین مواد معدنی موجود در بدن آهن است که نوزادان و کودکان برای سلامتی و رشد به آن نیاز دارند.
گلبول‌های قرمز خون حاوی هموگلوبین هستند. هموگلوبین پروتئینی است که اکسیژن را به تمام سلول‌های بدن می‌رساند. بدن ما برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. آهن به گلبول‌های قرمز رنگ می‌دهد. در واقع می توان گفت این یک چرخه مهم در بدن است که با نبود آهن و یا کمبود آن، اکسیژن رسانی به اندام ها و بافت های بدن مختل شده و کم کم علائم آن مانند احساس خستگی پدیدار می شود.
کم خونی ناشی از فقر آهن چیست؟
در صورت کمبود آهن، گلبول‌های قرمز کوچک و رنگ پریده می‌شوند و نمی‌توانند اکسیژن کافی را به اندام‌ها و ماهیچه‌های بدن برسانند. به این وضعیت کم‌خونی ناشی از فقرآهن گفته می‌شود.
کم خونی یک اختلال خونی شایع است و هنگامی رخ می دهد که بدن گلبول های قرمز کمتر از حد طبیعی داشته باشد.
کم خونی اغلب نشانه یک بیماری است تا خود بیماری. در برخی موارد، کم خونی موقتی است و ناشی از کمبود مواد مغذی یا از دست دادن خون است. در برخی دیگر، این نتیجه یک بیماری مزمن یا ارثی است، از جمله اختلالات ژنتیکی، مشکلات خودایمنی، سرطان ها و سایر بیماری ها. در حالی که بسیاری از انواع کم خونی را می توان به راحتی بهبود بخشید، اما انواع خاصی از کم خونی می تواند شدید، مزمن و یا حتی تهدید کننده زندگی باشد.
کم خونی می تواند تمام افراد را درگیر کند و در سال‌های اخیر طیف وسیعی از افراد بزرگسال تا کودکان شیرخوار را درگیر خود کرده است. اما کمبود آهن در کودکان می‌تواند روند رشد آنها را تحت تاثیر قرار داده و یا باعث کم‌خونی در آنها شود.
کم خونی ناشی از فقر آهن یکی از شایع‌ترین انواع مدل‌های کم خونی در کودکان است. فقر آهن سطوح مختلفی دارد و از یک کمبود آهن سطحی و خفیف تا کم خونی فقر آهن کاملاً جدی و حاد را شامل می‌شود.
در هر صورت اگر این بیماری چه در سطح خفیف و یا در سطح جدی و حاد درمان نشود می‌تواند رشد و نمو کودک را کاملاً تحت تأثیر قرار دهد.
چراکه اتم‌های آهن فرایند انتقال اکسیژن از ریه به سمت اندام‌ها و سلول‌های بدن را تسهیل کرده و باعث می شوند تا سلول‌ها راحت‌تر بتواند اکسیژن مورد نیازشان را دریافت کنند.
حال به این نکته بپردازیم که بدن یک کودک چقدر آهن نیاز دارد؟
زمانی که نوزاد به دنیا می آید در بدن او مقداری آهن از دوران جنینی به صورت ذخیره شده وجود دارد اما کودک برای رشد و نمو نیاز دارد میزان مشخصی آهن به بدنش وارد شود. نیاز کودکان به آهن در هر رده سنی به شرح ذیل است:
کودکان ۷ تا ۱۲ ماهه : ۱۱ میلی گرم
کودکان ۱۲ تا ۳۶ ماهه : ۷ میلی گرم
کودکان ۴ تا ۸ سال : ۱۰ میلی گرم
کودکان ۹ تا ۱۳ سال : ۸ میلی گرم
دختران۱۴ تا ۱۸ سال : ۱۵ میلی گرم
پسران ۱۴ تا ۱۸ سال : ۱۱ میلی گرم
علت اینکه می بینیم دختران جوان به میزان بیشتری از آهن نسبت به پسران هم سن خود نیاز دارند این است که در این مقطع سنی تقریباً دختران دوران پریود و قاعدگی خود را تجربه می‌کنند و در این دوره میزان زیادی خون و آهن بدنشان را از دست می دهند به همین دلیل برای جبران خون از دست رفته نیاز به مقدار بیشتری آهن نسبت به پسران دارند.
علائم کم خونی در کودکان کدامند؟
همانطور که برای شما توضیح دادیم کمبود آهن و کم خونی کودکان که ناشی از فقر آهن باشد باعث می شود فرایند اکسیژن رسانی به سلول‌های بدن آنها با مشکل مواجه شود و اکسیژن به اندازه کافی به بدن آنها نرسد.
در صورتی که کودکان اکسیژن مورد نیاز بدنشان را دریافت نکنند، علائم و نشانه‌های زیر را خواهند داشت:
- میل زیاد و غیرطبیعی به خوردن مواد غیر طبیعی مانند: یخ، خاک، رنگ یا نشاسته
- احساس سرمای بیش از اندازه در نواحی انتهایی بدن مانند دست و پا
- اختلال در فرایند عملکرد و فعالیت‌های روزانه کودک
- ابتلا به بیماریهای گوناگون مانند عفونت
- رنگ پریده، زرد و بی‌حال شدن کودک
- احساس خستگی زیاد و غیرطبیعی
- تنفس سریع زیاد و غیرطبیعی
- نداشتن اشتها و کم غذا شدن
- کند شدن روند رشد
- نفس تنگی
در صورت بروز هر کدام از نشانه‌های ذکر شده بهتر است از همان ابتدا با یک پزشک متخصص کم خونی کودکان مشورت کنید تا بهترین راه درمان و جلوگیری از پیشرفت این بیماری را در کودکتان برای شما مشخص کند.
بعد از مراجعه به پزشک متخصص کم خونی کودکان، ممکن است پزشک علاوه بر رژیم غذایی، برای کودک شما یک مکمل آهن مثل قطره آهن یا شربت های ویتامینی که شامل آهن نیز باشند را با دوز مناسب برای کودک شما تجویز کند.
در صورتی که نوزاد شیرخوار دارید که دچار کم خونی می باشد می توانید از شیرخشک های غنی شده با آهن به او بدهید. در این صورت احتمالاً کودک شما به اندازه مورد نیاز آهن را دریافت می‌کند و به این بیماری دچار نمی‌شود.
برای آشنایی با روش های افزایش وزن کودکان کلیک کنید.
کدام مواد غذایی و چه میوه‌هایی برای درمان کم خونی کودکان مفید است؟
بسیاری از کودکان به‌‌طرز باورنکردنی بد غذا هستند و بارها غذا را قبل از خوردن و لذت بردن از آن پس می‌زنند. اما شما ناامید نشوید و به دنبال وعده‌های غذایی سالم باشید.
برای داشتن یک رژیم متعادل برای درمان کم‌خونی، سعی کنید همه منابع آهن را در برنامه کودکتان بگنجانید و کودک را به خوردن غذاهای متنوع تشویق کنید.
در درمان کم‌خونی ناشی از فقر آهن در کودکان غذاهای زیر منبع بسیار خوبی از آهن به شمار می‌روند که بسیاری از کودکان به آنها علاقه خواهند داشت:
استفاده از غلات غنی شده با آهن برای درمان کم خونی کودکان
بسیاری از غلات صبحانه، علی الخصوص آنهایی که برای کودکان درست شده‌اند، با آهن غنی شده‌اند. این غلات اغلب ۱۰۰ درصد مقدار توصیه شده آهن برای دریافت روزانه را تامین می کنند.
اما شما باید به این نکته توجه داشته باشید که بیشتر غلات صبحانه، نمک و شکر زیادی دارند. بنابراین بهتر است از آنها به عنوان درمان دوره‌ای برای کم‌خونی یا بخش کوچکی از یک میان وعده استفاده کنید.
جو دوسر یک میان وعده مناسب برای کودکان کم خون
جو دوسر یک میان وعده مغذی است که ۳/۴ یک فنجان از آن حاوی ۴.۵ تا ۶.۶ میلی‌گرم آهن است و بسیاری از کودکان آن را دوست دارند.
بعلاوه جو دوسر سرشار از فیبر بوده و یک گزینه عالی برای کودکان مبتلا به مشکلات گوارشی یا معده از جمله یبوست است.
با اضافه کردن مقدار کمی دارچین و کمی شکر قهوه‌ای به جو دوسر آن را برای کودک جذاب‌تر کنید.
معجزه ی گوشت برای درمان کم خونی ناشی از فقر آهن در کودکان
تمام فرآورده‌های گوشتی آهن زیادی دارند. با این حال، بسیاری از کودکان علاقه ایی به خوردن گوشت ندارند، اما این راهکارهای ساده ممکن است آنها را متقاعد کند که گوشت ارزش امتحان کردن را دارد:
1- از گوشت مرغ و ماهی به جای گوشت قرمز استفاده کنید.
2- بهتر است گوشت را به قطعه های بسیار کوچک و ریز تقسیم کرده تا بخوبی پخته شود، مثل حلیم گندم .
3- قطعات بسیار ریز گوشت را با حبوبات بپزید و نرم کنید، سپس همراه با یک قاشق غذاخوری روغن زیتون یا روغن مایع و یک قاشق مرباخوری آب لیمو ترش یا آب نارنج تازه به کودک بدهید.
4- گوشت چرخ کرده را بصورت کوفته قلقلی (با دست گوشت چرخ شده را گرد و گلوله کنید) در آورید یا بصورت مخلوط با گوجه فرنگی به جای سس روی ماکارونی بریزید یا کتلت (مخلوط گوشت+سیب زمینی و تخم مرغ) را به شکل های زیبا و کوچک تهیه کنید و یا به صورت مخلوط با آب گوجه فرنگی و لوبیا و برنج (لوبیا پلو) بپزید.
کره بادام زمینی و تاثیر آن بر درمان کم خونی کودکان
معمولا در هر قاشق غذاخوری کره بادام زمینی ۰.۵۶ میلی‌گرم آهن دارد. کره بادام زمینی پروتئین بالایی نیز دارد که آن را به گزینه عالی برای درمان کم‌خونی خصوصاْ در کودکانی که گوشت نمی‌خورند، تبدیل می‌کند.
برای اینکه کمی طعم شیرینی به آن اضافه کنید، استفاده از عسل یا ترکیب آن با موز گزینه‌های مناسبی است.
شکلات تلخ، دشمن کم خونی کودکان
شکلات تلخ یکی از مواد غذایی کاملی است که در هر ۳ اونس (۸۵ گرم) آن حدود ۷میلی‌گرم آهن وجود دارد.
شکلات تلخ یک روش درمانی غنی از آهن برای کودکان مبتلا به کم‌خونی است که دریافت آهن کودک را افزایش می‌دهد.
برخی از کودکان طعم شکلات تلخ را دوست ندارند. با ذوب کردن و ترکیب آن با کره بادام زمینی او را به خوردن تشویق کنید.
درمان کم خونی کودکان با تخم مرغ
تخم مرغ آب‌پز حدود ۱ میلی‌گرم آهن دارد. می‌توانید با رنگ کردن تخم مرغ قبل از سرو، خوردن آن را برای کودک جذاب‌تر کنید. بعضی از بچه‌ها عاشق ساندویچ نیمرو هستند. تخم مرغ را سرخ کرده سپس آن را با کمی سس کچاپ سرو کنید.
مغزها و درمان کم خونی
مغزها از جمله بادام هندی و پسته، یک منبع عالی از آهن، پروتئین و سایر مواد مغذی ضروری است.
از آنجایی که مغزها می‌توانند خطر خفگی داشته باشند، هیچ‌وقت یک دانه کامل از مغزها را به کودکی که تازه جویدن را یاد گرفته است، ندهید.
آجیل خرد شده را امتحان کنید یا کره آن را روی کراکر یا نان سبوس‌دار بمالید.
از سبزی‌ها غافل نشوید
سبزی نخوردن کودکان یک مشکل بزرگ است. سبزی‌ها را درون یک اسموتی مخلوط کرده تا یک میان وعده پر از مواد مغذی و سرشار از آهن درست کنید که حتی کودکان آن را دوست دارند.
درمان کم خونی کودکان با میوه
برخی از میوه‌ها منبع خوبی از آهن هستند. در حدود ۱ فنجان از این میوه‌های زیر می توانید مقادیر گفته شده آهن را پیدا کنید:
کشمش؛ ۴ میلی‌گرم
نصف برگه زردآلو؛ ۳.۴۶ میلی‌گرم
گیلاس ترش قرمز؛ ۰.۷۱ میلی‌گرم
هندوانه؛ ۰.۳۶ میلی‌گرم
آلو؛ ۰.۳۶ میلی‌گرم
اسموتی میوه با کمی ماست یا عسل ترکیب فوق العاده‌ای برای درمان کم‌خونی کودکان می‌شود.
سعی کنید میوه غنی از آهن مورد علاقه کودکتان را پوره کرده و آن را در قالب آب نبات قرار دهید. به مدت ۲-۳ ساعت یخ بزند، کودکان عاشق یخمک های خانگی با طعم میوه هستند.
درمان سریع کم خونی کودکان چگونه است؟
در صورتی که با رعایت تمام نکات گفته شده در بالا و استفاده از رژیم غذایی غنی از آهن باز هم نشانه هایی از کم خونی در کودک خود می بینید بهتر است قبل از هر چیزی با یک دکتر کم خونی کودکان مشورت نمایید. تا بتواند علت اصلی این بیماری را در کودک شما تشخیص داده و درمان موثر و نتیجه بخش برای آن را شروع کند.
آیا تنها نوع کم خونی، کم خونی ناشی از فقر آهن در کودکان است؟
خیر. همانطور که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم بیشترین و شایع‌ترین نوع کم خونی در کودکان ناشی از فقر آهن است. اما کم خونی‌های دیگری مانند کم خونی داسی شکل، کم خونی پرنیشیوز، کم خونی آپلاستیک، کم خونی همولیتیک و… نیز وجود دارند که درصد ابتلای کودکان به این نوع از کم خونی‌ها کمتر از فقر آهن است.
بهترین زمان مراجعه به پزشک چه موقع است؟
کم خونی بیماری است که باید آن را جدی بگیرید تا دچار عوارض آن نشوید. اگر کودک شما به کم خونی‌های غیرشایع مبتلا شد به محض دیدن اولین نشانه ها حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر کودک شما دچار حملات ناگهانی درد، مشکلات طحالی و… شد بدون فوت وقت به دکتر کم خونی داسی شکل مراجعه کنید.
در صورت مشاهد سرگیجه، کبودی‌های بدون علت، خون دماغ و خونریزی لثه و تپش قلب دکتر کم خونی آپلاستیک را در جریان بگذارید.
اگر کودک شما علائمی مثل کبد و طحال بزرگ شده، ادرار تیره خستگی زیاد و… داشت حتما با یک دکتر کم خونی همولیتیک درباره علائم او مشورت کنید.
در آخر هم اگر کم خونی در کودک شما با علائمی مثل سردرد و کاهش وزن همراه بود دکتر کم خونی پرنیشیوز می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند.
بیشتر بخوانید : روش های بالا بردن سطح سیستم ایمنی بدن کودکان کدامند؟
استفاده از مکمل‌های آهن برای درمان کم خونی در کودکان
زمانی که کودک به فقر آهن و کم خونی مبتلا شود احتمالاً داروهایی که دارای مقادیر زیادی آهن هستند برای او توسط دکتر خون کودکان تجویز می‌شود.
بهترین زمانی که آهن در بدن جذب می‌شود صبح زود یا زمانی است که معده خالی باشد. اما اگر مصرف ناشتای آهن برای کودک شما ناخوشایند است می‌توانید به دستور دکتر کم خونی مکمل‌ها را به همراه شیر مادر و یا بعد صبحانه به کودک خود بدهید.
انواع بی خطر مکمل آهن برای کودکان
مکمل های آهن مخصوص کودکان به صورت قطره، سوسپانسیون و یا شربت وجود دارد که به طور خاص برای کودکان خردسال ساخته شده است. شما می توانید تحت نظر پزشک، مکمل های بی خطر زیر را امتحان کنید.
معرفی بهترین مکمل برای درمان کم خونی کودکان
شربت آیروفیکس دایونیکس فارما
این محصول حاوی آهن لیپوزومال می باشد که با طعمی مطلوب و قدرت جذب بالا، دندان های کودکان را سیاه نمی کند و برای کودکانی که به کم خونی مبتلا هستند بسیار مناسب می باشد.
برای خرید شربت آیروفیکس دایونیکس فارما از داروخانه آنلاین داروکار کلیک کنید.
شربت میم اورنج مایر ویتابیوتیکس
شربت میم اورنج با ترکیبات ویتامین B1، ویتامین B2، ویتامین B6، ویتامین B12، آهن، زینک (روی)، پتاسیم و مس فرموله شده است که به بهبود رشد جسمی در کودکان و نوجوانان، تقویت حافظه و یادگیری در کودکان در حال رشد، کمک به عملکرد سیستم ایمنی بدن، افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها و افزایش مناسب در میزان اشتها و سوخت و ساز بدن کمک شایانی می‌کند.
برای خرید شربت میم اورنج مایر ویتابیوتیکس از داروخانه آنلاین داروکار کلیک کنید.
قطره خوراکی آهن لیپوزوفر (لیپوزومال) بی اس کی
قطره آهن لیپوزوفر به تأمین آهن مورد نیاز بدن نوزادان و کودکان کمک می‌کند. با استفاده از این محصول می‌توان از فقر آهن و آنمی ناشی از آن پیشگیری کرد.
این محصول به دلیل داشتن ساختار لیپوزومی فاقد عوارض گوارشی شایع در دیگر قطره‌های آهن است و موجب سیاه شدن دندان نیز نمی‌شود.
قطره خوراکی آهن لیپوزوفر ساخت شرکت بنیان سلامت کسری، یک مکمل غذایی حاوی آهن است که نیاز روزانه نوزادان و کودکان به آهن را برطرف می سازد. نحوه ساخت این قطره به روش لیپوزومال می باشد. در این روش یون آهن در داخل لایه فسفولیپید و استرهای سوکروز اسیدهای چرب قرار گرفته و لیپوزوم‌های حاوی آهن به صورت دست نخورده از طریق سلول‌های دیواره روده جذب می‌شوند.
برای خرید قطره خوراکی آهن لیپوزوفر (لیپوزومال) بی اس کی از داروخانه آنلاین داروکار کلیک کنید.
شربت مولتی ویتامین به همراه آهن ساپلکس
شربت مولتی ویتامین به همراه آهن ساپلکس با تأمین ویتامین‌های مورد نیاز بدن به بهبود کم خونی ناشی از فقر آهن کمک نموده و سبب تقویت سیستم ایمنی بدن نیزمی شود.
این محصول سرشار از ویتامین‌های E، D، C، B، A و مواد معدنی نظیر زینک، مس، آهن و سلنیوم با طعم پرتقال مورد استقبال کودکان قرار می گیرد. همچنین این محصول برای افرادی که به علت رژیم‌های غذایی خاص و یا برخی بیماری‌ها با کمبود ویتامین‌ها و املاح معدنی در بدن مواجه هستند و یا جهت تقویت عمومی بدن و افزایش قوای جسمی بعد از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می گیرد.
برای خرید شربت مولتی ویتامین به همراه آهن ساپلکس از داروخانه آنلاین داروکار کلیک کنید.
قطره آهن سوسپانسیون فروزومال سیمرغ دارو عطار
قطره آهن سوسپانسیون فروزومال حاوی آهن به صورت لیپوزومال می باشد که آهن مورد نیاز بدن کودکان را بدون سیاه کردن دندان آنها تأمین می‌کند.
استفاده از قطره آهن، دارای عوارض ناخواسته می باشد که در این میان سیاه شدن دندان‌ها از شایع‌ترین عوارض آن است. قطره آهن فروزومال سیمرغ دارو از طریق سوکروزومیال فرآوری شده است که باعث فراهم زیستی بالای دارو می‌شود. این فراورده باعث تغییر رنگ لثه و دندان‌ها نمی‌شود.
برای خرید قطره آهن سوسپانسیون فروزومال سیمرغ دارو عطار از داروخانه آنلاین داروکار کلیک کنید.
کوتاه سخن
امروزه به دلیل تغییر سبک زندگی و استفاده زیاد از فرآورده های صنعتی و غذاهای فست فودی و تنقلات ناسالم متاسفانه کم‌خونی درکودکان شایع شده و به یکی از مشکل‌های بزرگ والدین تبدیل شده است، اما خوشبختانه روش‌های زیادی برای درمان کم‌خونی کودکان وجود دارد. با شناخت مواد غذایی غنی از آهن می‌توانید به سادگی کم‌خونی کودکان را درمان کنید. همچنین می توانید از مکمل های حاوی آهن نیز کمک بگیرید. اما نکته قابل توجه در اینجاست که اصلی ترین و مهمترین روش برای جلوگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن در کودکان داشتن یک رژیم غذایی سالم و ورزش و تحرک به اندازه کودکتان می باشد.
در صورتی که در مورد مطلب بالا سوالی داشتید می توانید آن را در قسمت پایین درج نمایید تا پزشکان فعال داروخانه آنلاین داروکار پاسخگوی شما باشند.
