برای درمان میگرن چه بخوریم؟
برای تسکین میگرن چه بخوریم؟ سوالی است که بسیاری از مبتلایان به میگرن میپرسند. «آیا رژیم غذایی یا غذاهای خاصی وجود دارد که بتواند میگرن من را خوب کند؟» در حالی که هیچ غذای واحدی درمان و بهبودی را تضمین نمیکند، الگوهای غذایی و مواد مغذی خاصی ممکن است به کاهش دفعات یا شدت میگرن کمک کنند. اما قبل از پرداختن به «چه بخوریم»، بیایید ابتدا خود میگرن را درک کنیم. در این مقاله در مورد میگرن، علائم همراه، محرکهای میگرن، نحوه پیشگیری و درمان میگرن توضیح ارائه داده ایم.
میگرن چیه؟ از چی میاد؟
میگرن چیزی بیش از یک سردرد است – میگرن یک اختلال عصبی است که تقریباً 12٪ از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار میدهد. علت دقیق آن همچنان کاملا شناخته شده نیست و معمولا چند عاملی و پیچیده است. برخی از دلایل بروز میگرن شامل موارد زیر است:
• ژنتیک و شیمی مغز: میگرن معمولاً در خانوادهها ارثی است و به حساسیت ارثی در مسیرهای مغزی و تنظیم عصبی-عروقی اشاره دارد.
• تغییرات عروقی و التهاب عصبی: ممکن است در طول یک دوره، تغییرات در رگهای خونی و فعال شدن عصب سه قلو، مواد التهابی تولیدکننده درد را آزاد کند.
• تغییرات انتقالدهندههای عصبی (به ویژه سروتونین): نوسانات سروتونین میتواند بر آستانه درد تأثیر بگذارد و امواج میگرنی را تحریک کند.
• محرکهایی مانند استرس، تغییرات خواب، نوسانات هورمونی (مثلاً افت استروژن) و برخی غذاها میتوانند حمله را تحریک کنند.
بنابراین، میگرن ناشی از چندین فاکتور از جمله حساسیت ذاتی، تحریکپذیری عصبی و محرکهای خارجی است – نه فقط یک علت.
علائم میگرن
علائم میگرن معمولاً مرحلهای پیشرفت میکند، هرچند همه افراد همه علائم را تجربه نمیکنند. نشانههای رایج عبارتند از:
• پیش درآمد: تغییرات خلقی نامحسوس، هوسهای ناگهانی و اشتها به غذایی خاص، خستگی یا سفتی گردن حدود ۲۴ ساعت قبل از سردرد.
• اورا (در حدود ۲۵% موارد): اختلالات بینایی گذرا مانند نورهای چشمکزن یا نقاط کور؛ میتواند شامل بیحسی یا مشکلات گفتاری باشد.
• مرحله سردرد: اغلب یک طرفه، ضرباندار و بدتر شونده با فعالیت معمول. همراه با حالت تهوع، استفراغ، حساسیت به نور، بو یا صدا.
• پس از سردرد میگرنی: پس از فروکش کردن درد، افراد ممکن است ساعتها احساس ضعف یا گیجی کنند.
به خاطر داشته باشید انواع مخلتلفی سردرد وجود دارد که میگرن یک نوع آن است. سردرد میگرنی یک بیماری عصبی است که با سردردهای مکرر و شدید است که اغلب با موارد زیر متمایز میشود:
درد ضرباندار/تپشی (معمولاً یک طرفه)
حالت تهوع/استفراغ
حساسیت به نور/صدا
اختلالات بینایی (اورا)
دقیقتر بگوییم اورا چیست؟
اورا یکی از نشانههای مهم و جدی در میگرن است. 20 تا 30 درصد از بیماران درگیر میگرن همراه با اورا هستند. اورا شامل علائم عصبی گذرا قبل از سردرد و علائم زیر است:
• بینایی: نورهای چشمکزن، خطوط زیگزاگ، نقاط کور
• حسی: سوزن سوزن شدن/بیحسی در صورت/دستها
• گفتار: لکنت زبان یا مشکل در یافتن کلمات
این علائم مربوط به اختلالات موقت در سیستم عصبی است و اغلب به عنوان یک علامت هشدار دهنده مبنی بر وقوع سردرد میگرنی عمل میکند، اگرچه گاهی اوقات اورا میتواند بدون هیچ سردردی رخ دهد. اورا معمولاً به تدریج شروع میشود، در عرض چند دقیقه گسترش مییابد و سپس بدون ایجاد آسیب دائمی به طور کامل برطرف میشود. برخی از افراد همچنین چیزی را که “میگرن خاموش” نامیده میشود، تجربه میکنند، جایی که اورا دارند اما سردرد ندارند.
تصور میشود که اورا ناشی از موجی از فعالیت الکتریکی یا شیمیایی است که در قسمتهایی از مغز، به ویژه قشر بینایی، هنگام آسیب دیدن بینایی پخش میشود. اورا ممکن است که قبل یا در طول حمله میگرن رخ دهد و معمولاً از حدود ۵ تا ۶۰ دقیقه طول میکشد. اگر در زمان بروز سردرد میگرنی آن را تجربه میکنید در مراجعه به پزشک یا داروساز خود برای مصرف هرگونه دارو باید به آن اشاره کنید.
حالا باید بگوییم اگر میگرن داریم باید از چه چیزهایی پرهیز کنیم؟ در واقع محرک سردرد میگرنی چیست؟ معمولا محرک تشدید سردرد میگرنی موارد مربوط به محیط، هورمونی، تغذیه، سبک زندگی و در مواردی مصرف بعضی داروها است. در ادامه به توضیح بیشتر این محرکها خواهیم پرداخت:
• محیطی: نورهای شدید، صدای بلند، بویهای قوی، تغییرات آبوهوایی
• هورمونی: نوسانات استروژن (قاعدگی، بارداری)
• رژیم غذایی: پنیرهای کهنه، گوشتهای فرآوریشده (نیتراتها)، الکل (بهویژه شراب قرمز)، مونوسدیم گلوتامات (MSG)
• سبک زندگی: استرس، خواب ناکافی، حذف وعدههای غذایی، کمآبی بدن
• دارویی: قرصهای ضدبارداری خوراکی، گشادکنندههای عروقی
درد میگرن کجای سر است؟
اگر خیلی ساده بگوییم سردرد میگرنی معمولاً یک طرفه (یونی لترال) است. مرکز این درد معمولاً گیجگاه، پیشانی یا پشت یک چشم قرار دارد. همچنین میتواند گردن، پوست سر یا ناحیه فک را درگیر کند.
این درد ضرباندار معمولاً با فعالیت بدنی بدتر میشود و ممکن است بین ۴ تا ۷۲ ساعت طول بکشد. همانطور که گفته شد درد میگرن معمولاً در یک طرف سر قرار دارد، اما گاهی اوقات ممکن است بین حملات، سمت درد تغییر کند یا هر دو طرف را تحت تأثیر قرار دهد و در مکانهای مختلفی از جمله موارد زیر احساس میشود:
پیشانی، شقیقهها، دو طرف سر، پشت سر، اطراف یا بالای چشمها، پس گردن، فک، گونهها، گوشها، شانهها و در برخی موارد بالای کمر.
محل دقیق و شدت درد میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و ممکن است در طول حمله به طرفین تغییر کند. برخی از انواع میگرن، مانند آنهایی که با اورا همراه هستند، علاوه بر نواحی معمول سردرد، در پشت چشمها نیز درد دارند. انواع نادر دیگر، مانند میگرن چشمی، ممکن است باعث درد درست در پشت چشم آسیبدیده شوند. درد میگرن اغلب با علائم دیگری مانند حالت تهوع، حساسیت به نور و صدا و سفتی گردن همراه است. به طور خلاصه، محل درد میگرن ممکن است متغیر باشد، اما معمولاً به صورت درد ضرباندار در یک طرف سر، از جمله پیشانی، شقیقهها و اطراف چشمها، با احتمال گسترش به نواحی گردن و صورت بروز میکند.
اگر درد در گردن یا پشت سر احساس شود، میتوان علل دیگری مانند سردرد گردنی یا نورالژی اکسیپیتال را در نظر گرفت، اما میگرن میتواند در آنجا نیز درد ایجاد کند و تشخیص بیماری تنها توسط پزشک متخصص ممکن است.
علائم میگرن عصبی
“میگرن عصبی” یک اصطلاح پزشکی نیست، اما ممکن است به طور برای توصیف میگرنهای مرتبط با علائم نوروژنیک یا عصبی ناشی از افزایش حساسیت سیستم عصبی استفاده شود. توجه کنید که به طور کلی، میگرن یک بیماری عصبی در نظر گرفته میشود که در آن سیستم عصبی به طور غیرمعمول حساس است و به محرکهای مختلف بیش از حد واکنش نشان میدهد و باعث ایجاد آبشاری از فعالیت مغزی میشود که منجر به علائم میگرن از جمله سردرد و سایر اثرات سیستم عصبی، نوروژنیک، میشود.
علائم نوروژنیک در میگرن ناشی از فعالیت الکتریکی و شیمیایی غیرطبیعی است که در قسمتهای مختلف مغز پخش میشود و به طور موقت عملکردهای طبیعی مغز مانند حس بینایی، تعادل، هماهنگی و گفتار را مختل میکند. این آبشار فعالیتهای غیرعادی الکتریکی و شیمیایی که اغلب با تحریک عصب سه قلو، یک مسیر کلیدی درد برای میگرن، مرتبط است باعث ایجاد شرایط التهابی و به تبع آن سیگنالهای درد در مغز و بافتهای اطراف میشود. علائم نوروژنیک رایج که ممکن است با سردردهای میگرنی همراه باشند شامل اختلالات بینایی مانند نورهای چشمک زن، الگوهای زیگزاگ یا نقاط کور، تغییرات حسی مانند سوزن سوزن شدن یا بی حسی در صورت یا اندامها، گیجی یا سرگیجه(ورتیگو)، اختلالات گفتاری مانند لکنت زبان یا مشکل در صحبت کردن، مشکلات هماهنگی (آتاکسی)، حساسیت به نور، صدا و بو، تهوع و استفراغ، سفتی یا درد گردن است.
این علائم نشان دهنده درگیری گسترده سیستم عصبی در طول سردردهای میگرن است. به طور خلاصه، “میگرن عصبی” را میتوان همان میگرن با اورا فرض کرد. میگرنی با علائم نوروژنیک قابل توجه به دلیل افزایش حساسیت سیستم عصبی و درگیری عصب سه قلو دانست که باعث ایجاد طیفی از علائم عصبی همراه با درد سردرد میشود.
بهترین قرص میگرن
انتخاب بهترین دارو، به شدت میگرن، فراوانی، عوامل خطر فردی و بیماریهای همراه بستگی دارد. مشورت با یک پزشک متخصص مغز و اعصاب برای تنظیم درمان و مدیریت عوارض جانبی مهم است.
داروها برای درمان میگرن به سه دسته تقسیم میشوند:
داروهایی برای درمان شرایط حاد: برای درمان حملات جداگانه و منفرد.
داروهای پیشگیرانه برای میگرنهای مکرر.
مکملهای غذایی برای پیشگیری از بروز میگرن.
داروهای میگرن حاد (برای حملات):
درمانهای خط اول برای حملات میگرن خفیف تا متوسط معمولاً شامل موارد زیر است:
داروهای ضدالتهاب و مسکن مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، آسپرین و دیکلوفناک. استامینوفن نیز استفاده میشود، به خصوص اگر نتوان NSAID مصرف کرد.
تریپتانها (به عنوان مثال، سوماتریپتان، ریزاتریپتان) برای حملات متوسط تا شدید مؤثر هستند. این داروها به طور خاص مکانیسمهای میگرن را هدف قرار میدهند و معمولاً ظرف 2 ساعت سردرد را تسکین میدهند. استفاده زودهنگام در شروع حمله، اثربخشی را بهبود میبخشد.
داروهای ترکیبی مانند استامینوفن/آسپرین/کافئین یا سوماتریپتان/ناپروکسن نیز گزینههای دیگری هستند.
در صورت عدم موفقیت سایر درمانها، میتوان درمان تحت نظر در درمانگاه با داروهای تزریقی را در نظر گرفت.
سایر داروها برای درمان حاد عبارتند از:
- داروهای ضد تهوع (برای کنترل حالت تهوع) مانند متوکلوپرامید.
داروهای پیشگیرانه (برای میگرنهای مکرر):
مهمترین درمان پیشگیرانه برای افرادی که میگرنهای مکرر یا شدید دارند، تغییرات سبک زندگی و اجتناب از محرکها است. همچنین گزینههای دارویی برای کاهش دفعات و شدت حملات توسط پزشکان متخصص و صرفا با ارائه نسخه پزشک استفاده میشود.
مکملهای غذایی برای پیشگیری از سردرد میگرنی
در ادامه، توضیحاتی دربارهی مکملهای غذایی مؤثر در پیشگیری از سردردهای میگرنی آورده شده است:
منیزیم
منیزیم یک ماده معدنی ضروری برای عملکرد طبیعی سیستم عصبی است. تحقیقات نشان دادهاند که افراد مبتلا به میگرن معمولاً سطح منیزیم کمتری در مغز دارند، بهویژه در زمان حمله میگرن.
اثرات:
• کاهش دفعات حملات میگرنی
• بهبود علائم پیشدرآمد (اورا)
• کمک به کاهش شدت درد
مقدار توصیهشده: معمولاً 400-500 میلیگرم در روز، با مشورت پزشک
منابع طبیعی: سبزیهای برگسبز، مغزها، دانهها، غلات کامل
ریبوفلاوین( ویتامین B2)
ریبوفلاوین یک ویتامین محلول در آب از گروه ویتامینهای B است که در تولید انرژی سلولی نقش دارد. مطالعات نشان دادهاند که مصرف بلندمدت ریبوفلاوین میتواند به کاهش تعداد حملات میگرنی کمک کند.
اثرات:
• پیشگیری از حملات مکرر
• بهبود متابولیسم انرژی در مغز
مقدار توصیهشده: حدود 400 میلیگرم در روز
منابع طبیعی: تخممرغ، لبنیات، گوشت بدون چربی، سبزیهای سبز
امگا 3
اسیدهای چرب امگا ۳ خاصیت ضدالتهابی دارند و به پایداری عملکرد عروق خونی کمک میکنند. برخی مطالعات نشان دادهاند که مصرف منظم امگا ۳ ممکن است در کاهش شدت و دفعات میگرن نقش داشته باشد.
اثرات:
• کاهش التهاب در مغز
• بهبود عملکرد عروق مغزی
منابع: ماهیهای چرب (مانند سالمون، ساردین)، روغن بذر کتان، گردو
مکمل: روغن ماهی به صورت کپسول، با دوز ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ میلیگرم در روز، با توصیه پزشک
کوآنزیم Q10 (CoQ10)
CoQ10 ترکیبی است که در سلولها برای تولید انرژی استفاده میشود. این مکمل دارای اثرات آنتیاکسیدانی نیز هست و در برخی بیماران مبتلا به میگرن سطح پایینی از آن مشاهده شده است.
اثرات:
• کاهش تعداد و شدت حملات
• افزایش انرژی سلولی
• تقویت عملکرد مغز
مقدار توصیهشده: حدود 100 تا 300 میلیگرم در روز
نکته: جذب بهتر آن با وعدههای غذایی چرب اتفاق میافتد
قبل از شروع هرگونه مکمل، بهویژه در کودکان، افراد باردار یا کسانی که دارو مصرف میکنند، باید با پزشک یا داروساز مشورت کنید. برخی مکملها ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند یا در دوزهای بالا عوارض جانبی ایجاد کنند. در داروکار میتوانید با داروساز متخصص و با تجربه سوالات خود را مطرح کنید و برای شروع مصرف داروها مشورت کنید.
قرص ویتامین ب برای میگرن
ویتامینهای یک درمان سریع نیست، اما معمولاً ایمن تلقی میشود و به عنوان بخشی از استراتژیهای جامع پیشگیری از میگرن مورد استفاده قرار میگیرد. هنوز آزمایشهای بالینی بزرگتر و طولانیتری برای تأیید کامل دوز بهینه و اثرات طولانی مدت مورد نیاز است. خانواده ویتامین B، به ویژه ریبوفلاوین (B2) و ویتامین B6، اثرات پیشگیرانهای نشان دادهاند:
ریبوفلاوین (400 میلیگرم روزانه) میتواند با افزایش عملکرد انرژی میتوکندری، تعداد دفعات میگرن را در برخی مطالعات کاهش دهد.
ویتامین B6 همچنین ممکن است از سلامت عصبی پشتیبانی کند و به کاهش علائم مرتبط با هاله کمک کند.
سایر ویتامینهای گروه B: نشان داده شده است که به عنوان درمانهای کمکی، فراوانی میگرن و میزان ناتوانی را کاهش میدهند.
باید توجه کنید که فواید این ویتامینها برای میگرنهای اپیزودیک بیشتر اثبات شده است و به عنوان درمانهای کمکی به نظر میرسند تا درمانهای مستقل، در نتیجه برای درمان میگرن حتما تحت نظر پزشک و داروساز خود یک برنامه جامع درمان دارویی و تغییر سبک زندگی را دریافت و اجرا کنید.
در نهایت میرسیم به پاسخ به سوال ابتدای این مقاله، چه بخوریم تا میگرن را مدیریت کنیم؟
اگرچه درمان قطعی نیست، اما انتخابهای غذایی میتوانند بر تعداد و شدت میگرن تأثیر بگذارند.
بایدها
۱. هیدراته بمانید
کم آبی بدن یک محرک شناخته شده میگرن است. حفظ هیدراتاسیون کافی (مثلاً ۸ تا ۱۰ فنجان آب در روز) ممکن است خطر حمله را کاهش دهد.
2. قند خون پایدار را حفظ کنید.
حذف وعدههای غذایی یا ناشتایی طولانی میتواند میگرن را تحریک کند. خوردن وعدههای غذایی منظم با ترکیبی از پروتئین بدون چربی، کربوهیدراتهای پیچیده و چربیهای سالم به حفظ سطح گلوکز پایدار کمک میکند. به عنوان مثال، غلات کامل، تخم مرغ، آجیل، حبوبات.
زمان | وعده غذایی / میانوعده | مواد مغذی مؤثر در کنترل میگرن |
صبحانه | اوتمیل غنیشده با مغزها + موز + یک لیوان شیر | منیزیم، ویتامین B2، تنظیم قند خون |
میانوعده صبح | ماست با انواع توتها | ریبوفلاوین (B2)، تأمین آب بدن |
ناهار | ساندویچ مرغ گریلشده با اسفناج، گوجه و آووکادو | پروتئین، منیزیم، چربیهای مفید |
میانوعده عصر | برشهای سیب با کره بادام | انرژی پایدار، منیزیم |
شام | ماهی سالمون پخته، کینوا، کلم بروکلی بخارپز | امگا ۳، منیزیم، ویتامینهای گروه B |
شب | دمنوش گیاهی یا یک تکه نان سبوسدار | تنظیم قند خون هنگام خواب |
۳. غذاهای غنی از منیزیم بخورید.
کمبود منیزیم ممکن است آستانههای عصبی را کاهش دهد که منجر به میگرن میشود. غذاهای سرشار از منیزیم عبارتند از:
اقدامات فوری:
۱. استراحت در اتاق تاریک و ساکت
۲. استفاده از کمپرس سرد روی گردن/پیشانی
۳. کافئین (دوز کم)
نبایدها
از غذاهای محرک رایج اجتناب کنید. یک دفترچه از غذاهایی که تکرر یا شدت سردرد شما را افزایش میدهد تهیه کنید. این کار به شناسایی و پیشگیری از عوامل سردرد میگرنی شما کمک میکند.
در صورت شناسایی، برخی غذاها به طور مداوم ممکن است حملات را در افراد حساس تحریک کنند:
پنیرهای کهنه (تیرامین)
گوشتهای فرآوری شده با نیترات
شکلات
کافئین به مقدار بالا (به ویژه علائم ترک)
مونوسدیم گلوتامات (MSG)
شیرینکنندههای مصنوعی مانند آسپارتام
الکل (به ویژه شراب قرمز یا آبجو)
سوالات متداول در مورد میگرن
- میگرن از چه سنی شروع میشود؟
میگرن معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی شروع میشود و بسیاری از افراد اولین حمله خود را قبل از ۱۲ سالگی تجربه میکنند. میانگین سن شروع میگرن برای پسران حدود ۷ سال و برای دختران ۱۰ سال است و میگرن حتی در کودکان ۱۸ ماهه نیز گزارش شده است.
در جمعیت عمومی، میانگین سن شروع میگرن حدود ۲۵ سال است. حدود ۵0% موارد میگرن قبل از ۲۵ سالگی و ۷5% قبل از ۳۵ سالگی شروع میشوند. شروع میگرن پس از ۵۰ سالگی بسیار نادر است. شدت و فراوانی میگرن در دهه ۲۰ تا ۴۰ زندگی به اوج خود میرسد و اغلب پس از آن شدت و فراوانی آن کاهش مییابد.
به طور خلاصه، میگرن اغلب در اوایل زندگی (کودکی یا نوجوانی) با میانگین سن شروع در بزرگسالی (حدود ۲۵ سالگی) شروع میشود، اگرچه میتواند در هر سنی، از جمله اوایل کودکی، شروع شود.
2. آیا میگرن میتواند باعث سرگیجه شود؟
بله. سرگیجه، دوران سر و احساس عدم تعادل از علائم رایج همراه در بسیاری از مبتلایان به میگرن است و حتی ممکن است بدون سردرد رخ دهد که به عنوان میگرن دهلیزی طبقهبندی میشود. سرگیجه میگرنی شامل علائم سرگیجه (احساس چرخش)، گیجی، عدم تعادل و مشکل در تعادل است. احساس حرکت یا چرخش در حالی است که واقعاً بیحرکت هستید.
افراد مبتلا به میگرن دهلیزی ممکن است سرگیجهای را تجربه کنند که از چند ثانیه تا چند روز طول میکشد و اغلب با حالت تهوع، حساسیت به نور و صدا، اختلالات بینایی و گاهی اوقات علائم شنوایی مانند وزوز گوش یا پری گوش همراه است. این علائم دهلیزی میتوانند بسیار ناتوانکننده باشند و در طول یا حوالی دورههای میگرن رخ میدهند. میگرن دهلیزی به عنوان یک زیرگروه میگرن شناخته میشود و شامل پردازش غیرطبیعی بین مسیرهای درد میگرن و مسیرهای دهلیزی (تعادل) در مغز است.
در مجموع می توان گفت: داروخانه آنلاین داروکار یکی از بهترین داروخانه های آنلاین ایران است و چند سالی است که در زمینه فروش انواع مکمل های دارویی ، مکمل های بدن سازی ، محصولات آرایشی و بهداشتی ، محصولات جنسی و مهمتر از همه محصولات و داروهای کمیاب با بهترین کیفیت و قیمت فعالیت دارد.
یکی از ویژگی های داروخانه آنلاین داروکار که می توانیم به جرات بگوییم بهترین داروخانه آنلاین اصفهان است، دادن مشاوره پزشکی در همه زمینه های پزشکی، دارویی، پوست و مو، جنسی و بدنسازی توسط داروسازان و کارشناسان مجرب به صورت کاملا رایگان می باشد که مورد استقبال هموطنان عزیزمان قرار گرفته است.
شما می توانید با شماره های 03132239212 و 03132239213 با داروخانه آنلاین اصفهان تماس گرفته و سوالات خود را با کارشناسان داروکار مطرح نمایید. همچنین می توانید بصورت آنلاین از طریق چت آنلاین سایت و یا مطرح کردن سوالات خود در زیر محصولات و یا مقالات مرتبط، با ما ارتباط برقرار کنید.
داروکار همراه همیشگی شما
*محتوای این مقاله توسط دکتر محمد معین بازنگری شده و مورد تایید است*